Na 7 jaar terug in Zuid-Afrika!

En toen was ik na 7 jaar terug in Zuid-Afrika! Dat voelt vertrouwd maar ook onwennig. Er zijn 14 jaren verstreken sinds onze remigratie en dat is voelbaar. Het land is veranderd; verhard, op een bepaalde manier. Maar daarover later meer. Eerst terug naar gisterochtend (woensdag). Ik was rond 9:30 m’n bed uitgegaan, rekenend op een vlucht naar Londen om 19:00 uur (en een doorvlucht naar Johannesburg rond 21:00 uur) Oftewel, wanneer ik tegen 17.00 uur op Schiphol zou zijn, dan was ik ruim op tijd. Maar… een stormwind die bijna de dakpannen van mijn zolderkamertje blies, verontrustte mij. En niet ten onrechte.

Of we al eerder konden vliegen

Nog voor 12:00 uur kreeg ik telefoon van een lieftallige dame van het reisbureau: dat op Schiphol sprake was van een toenemend aantal vertragingen en geannuleerde vluchten. En of het voor ons haalbaar was om de vlucht van óf 15:00 of 17:00 uur te halen. Euh… mijn koffer was pas half gepakt en ik wilde nog verschillende dingen doen: beneden de afwas wegwerken, naar de fotograaf om een kleinere cameratas te kopen, al m’n was opvouwen, de kamer stofzuigen. Al om 14:00 uur op het vliegveld zijn? Nee, dat zou ik niet gaan redden. Na wat overleg met de reisbureaudame, belde ik Gerben. Samen besloten we te gokken op de vlucht van 17:00 uur.

“Euh… mijn koffer was pas half gepakt en ik wilde nog de afwas wegwerken, naar de fotograaf om een kleinere cameratas te kopen, al m’n was opvouwen, de kamer stofzuigen…”

Zo gezegd, zo gedaan. Als een razende mijn koffer gepakt. Gauw een stofzuiger over de meest vuile plekken van mijn vloerbedekking gehaald, de afwas netjes geordend (zodat ik mijn huisgenoten wat werk uithanden nam) en nog even gedoucht. En toen naar het station: op naar Schiphol. Mijn eerste zorg – treinvertraging – bleek onnodig. De treinen reden op tijd. Geheel volgens de dienstregeling stapte ik uit op Schiphol.

Hangen op vuilgroene luchthavenstoeltjes

Gerben, die ergens in dezelfde trein zat – hij was ingestapt in Amersfoort – belde mij en binnen een paar minuten waren we samen onderweg naar Departures 1, balie 8. Eerst snel navraag gedaan bij de desk van BMI, onze luchtvaartmaatschappij, of alles oké was. Geen probleem, we konden inchecken. Toen naar de incheckbalies, waar het wachten geblazen was …totdat we erachter kwamen dat we in de verkeerde rij stonden. Maar ons geduld werd beloond, want een zeer aardig meisje hielp ons én wist ons op de vlucht van 17:00 uur naar Londen te krijgen. Ook checkte ze ons direct in voor de vlucht naar Johannesburg – met South African Airways – inclusief doorsturen van bagage.

“Onze vlucht naar Johannesburg vertrok te laat. Reden: een ander vliegtuig blokkeerde onze toegang naar de startbaan”

De vlucht naar Londen verliep rustig. Weinig last van het weer. In Londen moesten we wachten, lang wachten. Hapje gegeten, rondjes gelopen door de Duty Free area, beetje gehangen op vuilgroene luchthavenstoeltjes. De vlucht naar Johannesburg vertrok te laat. Reden: een ander vliegtuig blokkeerde onze toegang naar de startbaan. Wel erg toevallig, want bij onze aankomst in Londen konden we niet bij het luchthavengebouw komen. Reden: een vliegtuig blokkeerde onze toegang. Dat gebeurt soms, denk je dan. Maar twee keer achter elkaar?

• 

• 

• 

Het avontuur kan beginnen

De vlucht naar Johannesburg viel mee, al zijn langere vluchten altijd vermoeiend. Het eten was goed: ik had lamsvlees met aardappeltjes en groenten en Gerben rijst met kip. Het vlees was botermals en het bracht allerlei herinneringen naar Zuid-Afrikaanse braais en potjiekos naar boven. Daarna ging Gerben maffen en besloot ik een filmpje te kijken. Enchanted, waarin een sprookjesprinses en diverse sprookjesfiguren tot leven komen middenin New York. Een échte Walt Disney-film dus, maar wel leuk.

“Maar toen we de paspoortcontrole achter ons hadden, kon het avontuur dan eindelijk beginnen. Op naar Europcars, voor onze huurauto”

Bij aankomst in Johannesburg was de paspoortcontrole een kwelling. Eindeloze rijen, dat hebben ze niet op orde… Maar toen we de paspoortcontrole achter ons hadden, kon het avontuur dan eindelijk beginnen. Op naar Europcars, voor onze huurauto. We gingen uit van een Golf Chico, maar kregen een Kia Picanto. Klein maar fijn en… met airco!! Hoera, hoera!! En onze koffers passen erin; wat wil je nog meer? Ook het weer was prima: rond de 22 graden Celsius en licht bewolkt: voor ons heerlijk!

Links rijden

De rit noordwaarts naar Montana Park in Pretoria verliep vrijwel probleemloos. Al zat Gerben wat te stressen, omdat hij het links rijden onder de knie moest krijgen. Maar het went – dat geldt trouwens ook voor mij. We logeren bij Trix en Babes. Trix is een nicht van mijn vader – dus mijn achternicht – en is getrouwd met Babes (spreek uit: beebs). Zo heet hij niet echt, maar iedereen noemt hem Babes. Trix en Babes hebben een groot huis, dus Gerben en ik kregen elk een eigen kamer. Pure luxe. Na een lunch – brood met ei, kaas en hagelslag (Trix houdt van haar Nederlandse roots) – ging Trix weer naar haar werk. Gerben en ik namen een douche en zochten daarna het nabijgelegen winkelcentrum op.

“Ik dacht te weten welke route we konden nemen, maar we misten de afslag die ons de Magaliesberg over moest leiden: de Steve Biko Road, die vroeger Voortrekkerweg heette”

Daar kwamen we weinig tegen wat we het kopen waard vonden, behalve biltong, vitaminepillen en anderhalve liter water. We besloten naar Rietfontein/Waverley te rijden, de buurt waar ik opgroeide. Ik dacht te weten welke route we konden nemen, maar we misten de afslag die ons de Magaliesberg over moest leiden: de Steve Biko Road, die vroeger Voortrekkerweg heette. (We logeren aan de ‘andere kant’ van de Magaliesberg; die loopt dwars door Pretoria heen en je kunt er op een paar plaatsen doorheen.) Uiteindelijk kwam het toch goed en al snel reden we op de voor mij zo bekende Fratesweg langs de VGK-kerk, ons oude huis en de Johannes Calvyn laerskool – mijn oude lagere school.

• 

• 

• 

• 

Koffie met melktert

Ook liet ik Gerben het zwembad zien (aan de 30e Laan) waar ik vroeger ’s zomers bijna dagelijks kwam. En mijn middelbare school: Oos-Moot. Eindigend bij het Waverley-winkelcentrum. We besloten er wat doorheen te slenteren. Ik kocht er wat CD’s – Zuid-Afrikaanse muziek – en een fles Amarula. Een drank gemaakt van de marula-vrucht, maar smakend naar koffielikeur. Daar zit ik van te nippen terwijl ik dit typ.

“Volgens mij was hij in een bankgebouw precies op het moment dat daar een beroving plaatsvond. Niet te bevatten. Maar het is wel de realiteit van het Zuid-Afrika van nu…”

Toen we terugkeerden bij Trix en Babes, was het zowat etenstijd. Samen met hen gegeten en daarna gekletst, tv gekeken, koffie gedronken – mét de befaamde Zuid-Afrikaanse melktert – en uitgezocht waar Gerben en ik morgen kunnen overnachten, tijdens onze trip naar Pilanesberg. Hopen dat het goedkomt, want we hebben nog niets geboekt. Heen en weer rijden is niet te doen, dat kost je 6 uur. Morgenochtend gaan we de restcamps in het park bellen. Als daar geen plek is, wijken we uit naar Rustenburg. Mits daar wel plek is.

• 

• 

• 

• 

De realiteit van het Zuid-Afrika van nu

Intussen is het tijd om te slapen, want het was een lange, intensieve dag. Zoals gezegd voelt het raar om hier weer te zijn. Er komt veel op mij af: herinneringen, vervormd door het feit dat het in werkelijkheid tóch anders is, of voelt. En dan is er de veranderde politieke en maatschappelijke situatie. Meer geweld en criminaliteit. Vanavond kregen we het bericht dat een ‘bekende van vroeger’ vandaag is doodgeschoten. Verkeerde plaats, verkeerde tijd. Volgens mij was hij in een bankgebouw precies op het moment dat daar een beroving plaatsvond. Niet te bevatten. Maar het is wel de realiteit van het Zuid-Afrika van nu…

Gerben volgt intussen een spoedcursus ‘Hoe word ik een Zuid-Afrikaan’. Hij heeft vandaag wat woorden Afrikaans geleerd, biltong gegeten, Amarula gedronken en als klap op de vuurpijl… melktert gehad. Het wordt wel wat met hem.